بذرهایی که با تحقیق و پژوهش شکوفا می‌شوند
به گزارش سیناپرس اصفهان، در بسیاری از کشورها ناتوانی مسئولان در تأمین غذای روزانه مردم باعث سقوط دولت شده که می‌توان نمونه‌های متعددی را مثال زد و بارزترین نمونه آن اتحاد جماهیر شوروی بود که در دوران دوقطبی در رقابت با غرب، عرصه را در تأمین مواد غذایی برای شهروندانش باخت و تصاویر مردم آن زمان شوروی که در صف غذا از رسانه‌ها در پایان عمر آن دولت منعکس می‌شد، ابرقدرتی شوروی را به چالش می‌کشید.
نمونه‌های دیگری از ناتوانی دولت‌ها در تأمین غذای مردم را می‌توان در قحطی کشورهای آفریقایی مثال زد که اواخر سده گذشته شاهد بودیم و مردم بعضی از کشورهای آفریقایی مانند اتیوپی دچار قحطی شده بودند و به‌وسیله کمک‌های غذایی کشورهای ثروتمند بحران‌های غذایی را پشت سر گذاشتند.
نمونه شیلی شاید اندکی با مواردی که ذکر آن رفت متفاوت باشد؛ به گفته برخی تحلیلگران کمبود مواد غذایی در شیلی و فشارهایی که ایالات متحده از این منفذ بر این کشور وارد کرده یکی از عوامل نارضایتی و سرازیرشدن مردم به خیابان‌ها و فراهم‌شدن زمینه کودتا علیه دولت قانونی سالوادور آلنده بود.
این‌ها همه نمونه‌هایی از اهمیت امنیت غذایی برای شهروندان است که مدیران قبل از رخ دادن واقعه باید به فکر آن باشند.
به‌تازگی خبرهایی از دانشگاه آزاد اسلامی به گوش می‌رسد که این دانشگاه در مسیری دشوار اما شیرین قدم گذاشته که کشور را از وابستگی در حوزه بذر گیاهان گلخانه‌ای و صیفی‌جات نجات می‌دهد.
با ورود دانشگاه آزاد اسلامی به نسل چهارم دانشگاه‌ها و فعالیت در عرصه طرح‌های دانش‌بنیان و کارآفرینی، این دانشگاه سعی کرده در بخش‌های مختلف ازجمله ایجاد امنیت غذایی برای مردم قدم‌هایی بردارد که ازجمله آن می‌توان تولید بذر هیبریدی انواع گیاهان ازجمله محصولات گلخانه‌ای، صیفی‌جات، گیاهان دارویی را یادآور شد.
در این راستا، روزهای گذشته با حضور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی طرح ملی خودکفایی بذر به‌طور رسمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه- مجلسی کلنگ‌زنی شد
شاید بتوان گفت این اقدام یعنی تولید بذر هیبریدی، نوعی پدافند غیرعامل در تولید غذای مردم است که برای نخستین بار کلید آغاز آن توسط دانشگاه آزاد اسلامی زده‌شده و ارزشمند و قابل‌تحلیل و بررسی است. این موضوع را از جهات مختلف با مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی و مسئول پیگیری این طرح به گفتگو نشستیم.
پیام نجفی مسئول پیگیری طرح ملی خودکفایی بذر اظهار کرد: بذر برای کشور مقوله بسیار مهمی است و با توجه به ویژگی‌هایی که نظام اسلامی ایران دارد علاوه بر بعد اهمیت، جنبه استراتژیک نیز دارد.
وی افزود: محصول استراتژیک بذر که می‌تواند پایه محصولات کشاورزی و یا به تعبیری پایه امنیت غذایی در کشور باشد، مقوله مهمی ازنظر ما تلقی می‌شود؛ چراکه دشمن برای در تنگنا قراردادن کشور ممکن است از این ابزار استفاده کند.
مسئول پیگیری طرح ملی خودکفایی بذر کشور با بیان اینکه محصول بذر از جنبه‌های مختلف قابل ارزیابی است، گفت: اگر به جنبه واردات این محصول نگریسته شود، تولید بذر صرفه‌جویی ارزی به دنبال دارد و در بلندمدت باعث استقلال کشاورزی کشور می‌شود و با تولید محصول بومی(بذر بومی) می‌توانیم در عرصه رقابت محصولات کشاورزی در منطقه حرف‌هایی برای گفتن داشته باشیم.
مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: با سیاست‌گذاری‌هایی که دولت برای راه‌اندازی کشاورزی گلخانه‌ای با توجه به کمبود آب و تولید بیشتر محصول در زمین کمتر در پیش‌گرفته، تولید این نوع از بذرها در درجه اهمیت قرار دارد؛ چراکه بذرهای گلخانه‌ای از پایه‌های این نوع کشاورزی است و باید در این مورد خودکفا شویم.
نجفی با بیان اینکه بذرهای گلخانه‌ای بسیار گران‌قیمت، «های‌تک» (HIGH TECH) و محدود هستند، اظهار کرد: تولید این بذرها که شامل محصولات صیفی، خیار سبز، گوجه‌فرنگی، سبزی و فلفل می‌شود در اختیار شرکت‌های چندملیتی و کشورهای محدودی است و ما در هر شرایطی مجبور هستیم از آنان بذر خریداری کنیم که تبعات به‌دنبال دارد.
فرایند تولید بذر را خودمان مدیریت می‌کنیم
وی با بیان اینکه این شرکت‌ها ممکن است از این ظرفیت با عنوان قدرت علیه کشور ما استفاده کنند، گفت: تولید این بذرها در واقع ایجاد امنیت غذایی و پدافند غیرعامل در حوزه کشاورزی محسوب می‌شود و فرایند تولید بذر را خودمان مدیریت می‌کنیم.
مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه اقلیم ایران گرم و خشک و بیابانی است، افزود: یکی از مؤلفه‌هایی که در تولید بذر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به آن توجه شده موقعیت جغرافیایی و اقلیم و آب‌وهوای ایران است؛ چراکه ممکن است بخش قابل‌توجهی از بذری که وارد می‌شد از نظر اقلیمی با ایران سازگاری نداشته و حیف‌ومیل شود.
نجفی یادآور شد: بذرهای وارداتی ممکن است که در برابر اقلیم کشور ما مقاومت چندانی نداشته باشد و به همین دلیل مورد تهاجم آفت قرار گیرد و برای جلوگیری از بیماری باید از سموم استفاده کرد که خود باعث افت کیفیت محصول و ایجاد بیماری در انسان می‌شود.
دانشگاه آزاد اسلامی نخستین واحد علمی در مسیر تولید بذر
وی با بیان اینکه تولید بذر صیفی در اختیار چند کشور است به آنا گفت: متأسفانه در این بخش وابستگی زیادی به این محصول داشتیم و دانشگاه آزاد اسلامی نخستین واحد علمی بوده که در این مسیر گام گذاشته است.
مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: شرکت دانش‌بنیانی که در این حیطه فعالیت دارد میان همه شرکت‌هایی که در این بخش حضور پیدا کرده‌اند، پیشتاز بوده و بذرهای خوب و مرغوبی تولید کرده و هفته پیش شاهد کلنگ‌زنی طرح تولید انبوه این محصول بودیم.
استقبال کشورهای منطقه و رضایت ۸۳ درصدی فعالان گلخانه‌ای از بذر تولیدی دانشگاه آزاد
نجفی افزود: با اینکه هنوز مدت‌زمان زیادی از تولید انبوه این محصول نگذشته خریدارانی از اقلیم کردستان عراق متقاضی خرید این محصول بودند که با توجه به اینکه تولید انبوه آغاز نشده به مقدار محدود توانستیم به آنها بذر بدهیم که نشان‌دهنده استقبال کشورهای اطراف از بذر تولیدی ماست.
مسئول پیگیری طرح ملی خودکفایی بذر کشور خاطرنشان کرد: طبق نظرسنجی‌ای که از خریداران به‌عمل‌آمده حدود ۸۳ درصد از فعالان کشاورزان گلخانه‌ای از این محصول داخلی ابراز رضایت کرده‌اند و وضعیت این محصول در مقایسه با مشابه خارجی خیلی خوب است و این بذر کمتر در معرض آفت و بیماری قرار می‌گیرد.
وی گفت: اگر به همین منوال پیش رویم با توجه به تکنولوژی‌ای که در اختیار داریم، می‌توانیم سالانه بذرهای مختلفی تولید کنیم و کشور را در ردیف تولیدکنندگان این محصول قرار دهیم.
این مسئول با بیان ظرفیت عظیم دانشگاه آزاد اسلامی که در اقصی نقاط کشور نمایندگی دارد، یادآور شد: این مؤسسه آموزش عالی مانند انجمن رویان که یک مرکز درمانی، تحقیقاتی آموزشی در حوزهٔ پزشکی است در زمینه تولید بذر فعالیت دارد که با حضور چند جوان نخبه و خوش‌فکر انجام می‌شود، چه‌بسا اگر این بستر برای آنان فراهم نمی‌شد اکنون در خارج از کشور در حال فعالیت علمی خود بودند.
فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به کار می‌شوند
مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی افزود: در صورت راه افتادن این کارخانه، تعداد قابل‌توجهی از فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به کار می‌شوند و خود، ایجاد انگیزه بین فارغ‌التحصیلان می‌شود و با ارزی که در حال واردکردن بذر هستیم، می‌توانیم در این قسمت سرمایه‌گذاری کنیم.
نجفی در پاسخ به این پرسش که ممکن است منتقدان بگویند با توجه به اقلیم خشک و بیابانی ایران می‌توان محصولات صیفی را از سایر کشورها وارد کرد و این سرمایه‌گذاری را در قسمت‌های دیگر انجام داد، اظهار کرد: به دلیل تنوع اقلیمی که در کشور داریم در کشت بعضی از محصولات مثل خیار سبز، سبزی و گوجه فرنگی جزء کشورهای نخست هستیم و شرایط اقلیمی کشور برای کاشت بعضی از محصولات فوق‌العاده است.
وی افزود: مشکلی که در کشت محصولات کشاورزی داریم، کم‌آبی است که با تغییر الگوی کشت و روی آوردن به کشت گلخانه‌ای و مدیریت منابع آب برطرف می‌شود.
مسئول پیگیری طرح ملی خودکفایی بذر کشور اظهار کرد: این تحریم‌ها که پیش آمد، آسیب‌پذیری کشور را نشان داد و دوراندیشی که در این زمینه شده بیراه نبوده و اتفاقاً با سیاستی که توسط دکتر طهرانچی برای تقویت کشاورزی علمی اتخاذشده در راستای آرمان‌های انقلاب و خودکفایی کشاورزی بوده و اگر در این زمینه مستقل نباشیم، آسیب‌پذیر خواهیم بود.
مدیرکل امور اقتصادی، دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی به آنا گفت: در بخش کشاورزی با واردات بذر، سم، کود، پلاستیک گلخانه‌ای، تأسیسات آبیاری و ماشین‌های کشاورزی مواجه هستیم که ارزبری زیاد حوزه کشاورزی را به‌دنبال دارد.
تحول در کشاورزی با اجرای طرح بازمهندسی
نجفی افزود: با اجرای طرح بازمهندسی کشاورزی که دانشگاه آزاد اسلامی آن را پیگیری می‌کند و اتفاقاً روی نقطه کلیدی دست گذاشته است، شاهد تحول در حوزه کشاورزی در سال‌های نه‌چندان دور خواهیم بود.
وی با بیان اینکه هنوز اقدامی برای ارتباط با سازمان پدافند غیرعامل کشور برای معرفی این پروژه صورت نگرفته است، افزود: پیشنهاد خوبی است که با مسئولان این سازمان جلسه‌ای برگزارشده و این دستاوردها را به آنها معرفی کنیم.
این مسئول خاطرنشان کرد: در این پروژه که دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به‌عنوان پایلوت طرح انتخاب‌شده است، واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان معین فعال هستند که واحدهای دانشگاهی دهاقان، جیرفت، رشت، استان هرمزگان، مهاباد و ... ازجمله آنان هستند.
بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت، بخش کشاورزی و امنیت غذایی که از آن حاصل می‌شود و تنوع محصولات فعال کشاورزی این ضرورت را شکل می‌دهد که پژوهشگاه‌های متعددی در استان‌های مختلف باید زایش و ایجاد شود؛ چراکه محصول هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است و به این دلیل وجود پژوهشگاه در کنار آن محصولات ضرورت دارد.
حال که طرح ملی خودکفایی بذر کشور در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار شامل ۲۰ هکتار زمین گلخانه‌ای و ۱۰ هکتار فضای باز برای تولید بذر هیبرید صیفی‌جات از جمله خیار، گوجه فرهنگی، فلفل، ملون، خربزه، هندوانه، پیاز و دانه های روغنی (گلخانه‌ای و فضای باز) در دانشگاه آزاد اسلامی (مبارکه - مجلسی) به زمین زده شد، شایسته است که همکاری‌های لازم برای رشد و توسعه کشور در بخش کشاورزی با این دانشگاه انجام شود؛ چراکه این طرح علاوه بر جلوگیری از خروج سالانه ۳۰۰ میلیارد تومان ارز از کشور و کمک به خودکفایی در تولید بذر هیبرید صیفی‌جات در هر هکتار به‌صورت مستقیم برای ۵۰ نفر و غیرمستقیم برای ۲۰۰ نفر اشتغال‌‍‌زایی ایجاد خواهد کرد.
این نخستین طرح جهادی دانشگاه آزاد اسلامی است که در سال «رونق تولید» به‌صورت ملی در یکی از استان‌های مرکزی کشور (اصفهان) به مرحله اجرا رسیده است.
منبع: آنا
ایجاد شهرک‌های فناوری دانشگاه آزاد